علت سر و صدای ماشین ظرفشویی و آموزش رفع آن
ماشین ظرفشویی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین لوازم خانگی مدرن، نقش اساسی در راحتی زندگی امروزی ایفا می‌کند. اما گاهی صدایی ناهنجار، بلند یا غیرمعمول از آن به گوش می‌رسد که می‌تواند هم نگران‌کننده باشد و هم آزاردهنده. این صداها ممکن است ناشی از یک مشکل جزئی یا یک نقص فنی جدی باشند.
در این مقاله، به بررسی تمام دلایل احتمالی سر و صدای زیاد ماشین ظرفشویی می‌پردازیم، روش‌های عیب‌یابی مرحله‌به‌مرحله را آموزش می‌دهیم و برای هر مورد، راه‌حل حرفه‌ای و مطمئن ارائه می‌کنیم. چه ماشین شما نو باشد، چه چند سالی از عمر آن گذشته، این مقاله اطلاعات کاملی برای کاهش یا حذف صدای مزاحم خواهد داد.
انواع صدای غیرعادی در ماشین ظرفشویی
در ماشین ظرفشویی، شنیدن صداهای غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در یکی از بخش‌های دستگاه باشد. در ادامه، انواع رایج صدای غیرعادی در ماشین ظرفشویی را در یک پاراگراف توضیح می‌دهم:
صدای غیرعادی در ماشین ظرفشویی ممکن است به شکل خش‌خش (برخورد قاشق و چنگال با بازوی آبپاش)، غرغر یا قل‌قل (نشتی یا گرفتگی مسیر تخلیه)، زوزه یا جیغ‌مانند (مشکل در پمپ یا یاتاقان موتور)، تیک‌تیک (گیر کردن شیء خارجی مثل تکه شیشه یا دکمه پلاستیکی در پمپ) یا صدای ضربه‌ای هنگام تخلیه (شل بودن شیلنگ یا برخورد آن با دیواره) ظاهر شود. همچنین صداهای ممتد یا لرزش بیش‌ازحد ممکن است به دلیل تراز نبودن پایه‌ها یا بارگذاری نامناسب ظروف باشد. بررسی دقیق نوع صدا می‌تواند به تشخیص بهتر مشکل و جلوگیری از آسیب‌های جدی کمک کند.
قبل از شروع عیب‌یابی، باید صدایی که شنیده می‌شود را دسته‌بندی کنید:
| نوع صدا | توصیف | احتمال مشکل |
|---|---|---|
| صدای تق‌تق (Ticking) | منقطع و متناوب | جسم گیر کرده در بازوی آبپاش |
| صدای ویز ویز (Buzzing) | ممتد و شبیه موتور برقی | مشکل در پمپ تخلیه یا پمپ شست‌وشو |
| صدای جیر جیر (Squeaking) | اصطکاک یا کشیدگی | خرابی یاتاقان یا خشک بودن اجزا |
| صدای برخورد (Banging) | تقه یا ضربه | ظرف اشتباه چیده شده یا شل بودن قطعات |
| صدای ناله (Whining) | نازک و بلند | مشکل موتور یا بیرینگ‌ها |
| صدای قل‌قل (Gurgling) | شبیه تخلیه آب | طبیعی ولی گاهی نشانه انسداد لوله‌ها |
علت‌های اصلی سر و صدای زیاد ماشین ظرفشویی
1. چیدمان نادرست ظروف
چیدمان نادرست ظروف در ماشین ظرفشویی یکی از دلایل رایج کاهش کارایی شست‌وشو و ایجاد صداهای غیرعادی است. اگر ظروف به‌درستی در سبدها قرار نگیرند، ممکن است بازوی آبپاش نتواند آزادانه بچرخد یا آب به همه قسمت‌ها نرسد، در نتیجه برخی ظروف تمیز نمی‌شوند یا حتی آسیب می‌بینند. قرار دادن قابلمه یا بشقاب بزرگ در جلوی محفظه مواد شوینده یا سنسورها نیز می‌تواند مانع باز شدن کامل درب شوینده یا مختل شدن عملکرد دستگاه شود. همچنین قرار دادن ظروف سبک مثل پلاستیکی‌ها در طبقه پایین یا بدون فیکس شدن، ممکن است باعث پرتاب آن‌ها با فشار آب و تولید صدای غیرعادی شود. بنابراین، چیدمان اصولی و صحیح ظروف نقش مهمی در عملکرد بهینه، سکوت و طول عمر ماشین ظرفشویی دارد.
- برخورد ظروف با هم یا با بازوی اسپری آب
- ظروف بلندی که به بازوی شست‌وشو گیر می‌کنند
- چاقو، قاشق یا درب ظرف افتاده در کف دستگاه
✅ راه‌حل:
- فاصله بین ظروف را رعایت کنید
- از چیدن اشیای بلند در طبقه پایین خودداری کنید
- پس از چیدن ظروف، بازوی اسپری را بچرخانید تا آزادانه حرکت کند
2. گیر کردن جسم خارجی در بازوی آبپاش
گیر کردن جسم خارجی در بازوی آبپاش ماشین ظرفشویی معمولاً باعث ایجاد صداهای غیرعادی مانند تق‌تق یا گیر کردن در حرکت بازو می‌شود و می‌تواند عملکرد شست‌وشو را به شدت مختل کند. اجسامی مانند تکه‌های غذا، هسته زیتون، تکه پلاستیک، یا حتی براده‌های شیشه ممکن است وارد سوراخ‌های بازو یا در محل چرخش آن گیر کنند، که باعث می‌شود بازوی آبپاش نچرخد یا فشار آب به‌درستی پخش نشود. این مشکل علاوه بر کاهش کیفیت شست‌وشو، ممکن است در درازمدت به موتور یا پمپ فشار وارد کند. برای رفع آن باید بازوی آبپاش را خارج کرده، سوراخ‌ها و محل چرخش را بررسی و تمیز کنید و جسم مزاحم را به‌آرامی خارج نمایید.
- دانه برنج، هسته زیتون، تکه پلاستیک یا ظرف شکسته می‌تواند در مسیر بازوی آبپاش گیر کند و باعث صدای تق‌تق یا گیر کردن شود.
✅ راه‌حل:
- بازوی اسپری را خارج کرده و بررسی کنید
- داخل آن را با مسواک یا خلال دندان تمیز نمایید
- مطمئن شوید هیچ جسم سختی در آن وجود ندارد
3. خرابی یا سایش یاتاقان موتور
خرابی یا سایش یاتاقان موتور در ماشین ظرفشویی می‌تواند باعث ایجاد صداهای زوزه‌مانند، جیغ‌کشیدن یا ناهنجار هنگام شست‌وشو یا تخلیه شود. یاتاقان‌ها قطعاتی هستند که حرکت روان و بی‌صدا را برای موتور یا پمپ فراهم می‌کنند، و وقتی دچار سایش یا خرابی می‌شوند، اصطکاک افزایش می‌یابد و در نتیجه صداهای غیرطبیعی و لرزش در دستگاه ایجاد می‌شود. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، ممکن است منجر به گیرپاژ موتور یا سوختن پمپ شود. در این حالت، تعمیر تخصصی یا تعویض موتور یا یاتاقان‌ها توسط تکنسین توصیه می‌شود، چون ادامه کار با قطعه معیوب می‌تواند آسیب جدی‌تری به دستگاه وارد کند.
- یکی از دلایل اصلی صدای جیر جیر یا ویز ویز شدید
- به‌مرور زمان یا در اثر ورود رطوبت، یاتاقان‌ها خراب می‌شوند
✅ راه‌حل:
- در این حالت باید موتور بررسی و در صورت لزوم تعویض شود
- تعمیر آن نیاز به تکنسین دارد
4. خرابی پمپ تخلیه (Drain Pump)
خرابی پمپ تخلیه (Drain Pump) در ماشین ظرفشویی یکی از دلایل اصلی تخلیه نشدن آب و ایجاد صدای غیرعادی است. این پمپ وظیفه دارد پس از پایان چرخه شست‌وشو، آب کثیف را از دستگاه به سمت خروجی هدایت کند. اگر پمپ دچار گرفتگی، سوختگی، یا شکستگی پروانه شود، ممکن است صداهایی مانند ویز‌ویز، تق‌تق یا صدای موتور بی‌فایده (بدون تخلیه آب) شنیده شود. این خرابی معمولاً باعث باقی‌ماندن آب کف دستگاه و گاهی توقف عملکرد آن می‌شود. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، بهتر است ابتدا فیلتر، شلنگ و پره‌های پمپ بررسی شوند و در صورت نیاز، پمپ تعویض گردد تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- پمپ تخلیه وظیفه خارج‌کردن آب از دستگاه را دارد
- اگر صدا فقط هنگام تخلیه آب به‌گوش می‌رسد، پمپ تخلیه محتمل‌ترین علت است
✅ راه‌حل:
- بررسی تیغه‌های پمپ تخلیه
- پاکسازی مسیر تخلیه از رسوبات و آشغال
- تعویض پمپ در صورت معیوب بودن
5. جرم‌گیری و رسوبات در اجزای متحرک
جرم‌گیری و تجمع رسوبات در اجزای متحرک ماشین ظرفشویی—مانند بازوی آبپاش، پمپ، یاتاقان‌ها و فیلتر—می‌تواند باعث عملکرد نامناسب، کاهش فشار آب، ایجاد صداهای ناهنجار و حتی گیرکردن قطعات شود. این رسوبات معمولاً از املاح موجود در آب یا باقی‌مانده مواد شوینده تشکیل می‌شوند و در صورت عدم جرم‌گیری منظم، به مرور زمان باعث کاهش کارایی و افزایش مصرف انرژی دستگاه می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکل، باید هر ماه یک‌بار ماشین ظرفشویی را با محلول‌های جرم‌گیر مخصوص یا سرکه سفید بدون ظروف اجرا کنید و همچنین بازوهای پاشش و فیلترها را جداگانه شست‌وشو و تمیز نمایید تا قطعات متحرک روان و بی‌صدا باقی بمانند.
- تجمع رسوب و چربی در موتور، فن، بازوها یا پمپ می‌تواند باعث صدای خشن شود
✅ راه‌حل:
- استفاده از جرم‌گیر مخصوص ماشین ظرفشویی
- تمیزکاری دوره‌ای با سرکه و آب گرم
- تمیزکردن فیلترهای کف دستگاه
6. عدم تراز بودن ماشین ظرفشویی
عدم تراز بودن ماشین ظرفشویی می‌تواند باعث ایجاد لرزش، سر و صدای زیاد و حتی نشت آب در حین کار شود. وقتی پایه‌های دستگاه به‌درستی تنظیم نشده باشند یا روی سطحی ناهموار قرار گیرد، وزن و فشار آب به‌طور یکنواخت توزیع نمی‌شود و این مسئله نه‌تنها باعث ایجاد صداهای ضربه‌ای یا تکان‌های شدید می‌شود، بلکه به قطعات داخلی مانند پمپ، شیلنگ‌ها و بدنه نیز آسیب می‌زند. برای رفع این مشکل باید با استفاده از تراز نجاری، سطح دستگاه را بررسی و پایه‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که ماشین کاملاً صاف و بدون تکان روی زمین قرار گیرد. تراز بودن مناسب، عمر مفید دستگاه را افزایش داده و عملکرد آن را بهبود می‌بخشد.
- اگر دستگاه کج باشد، ارتعاش بیشتری به بدنه منتقل می‌شود و صدا تشدید می‌گردد
✅ راه‌حل:
- تراز بودن پایه‌های دستگاه را با تراز نجاری بررسی کنید
- تنظیم ارتفاع پایه‌ها تا سطح کاملاً افقی شود
7. خرابی فن خنک‌کننده یا خشک‌کن
خرابی فن خنک‌کننده یا فن خشک‌کن در ماشین ظرفشویی می‌تواند باعث بروز صداهای غیرعادی، خشک نشدن ظروف و حتی افزایش دمای داخلی دستگاه شود. این فن معمولاً پس از اتمام شست‌وشو فعال می‌شود تا بخار و رطوبت داخل ماشین را خارج کرده و به خشک شدن بهتر ظروف کمک کند. اگر فن دچار شکستگی پره، گیر کردن جسم خارجی، یا سوختن موتور شود، صدایی مانند وزوز، تق‌تق یا صدای ساییده شدن فلز به گوش می‌رسد و رطوبت زیادی روی ظروف باقی می‌ماند. در چنین مواردی، بررسی چرخش آزاد فن و اتصالات آن ضروری است و در صورت خرابی، باید فن توسط تعمیرکار تعویض گردد تا عملکرد خشک‌کن به حالت عادی بازگردد.
- در مدل‌هایی که سیستم خشک‌کن یا فن دارند، خراب بودن آن می‌تواند باعث صدای نویز شود
✅ راه‌حل:
- باز کردن پنل پشتی و بررسی فن
- در صورت شل بودن یا گیر کردن پروانه، تمیز یا سفت شود
- در صورت سوختگی باید تعویض شود
8. شل بودن یا ترک برداشتن قطعات داخلی
شل بودن یا ترک برداشتن قطعات داخلی ماشین ظرفشویی می‌تواند منجر به بروز صداهای غیرعادی، نشت آب، کاهش بازدهی شست‌وشو و حتی خرابی‌های بیشتر شود. قطعاتی مثل بازوی آبپاش، سبدهای متحرک، اتصالات پمپ یا پایه‌های داخلی اگر شل شوند، در حین کار به دیواره یا دیگر اجزا برخورد کرده و صداهای تق‌تق یا لرزش ایجاد می‌کنند. همچنین ترک در مخزن داخلی یا قطعات پلاستیکی می‌تواند باعث نشتی آب یا اختلال در جریان صحیح آن شود. بررسی دوره‌ای اجزای داخلی و سفت کردن اتصالات یا تعویض قطعات ترک‌خورده، از آسیب بیشتر جلوگیری کرده و عمر مفید دستگاه را افزایش می‌دهد.
- قطعاتی مانند بدنه داخلی پلاستیکی، بازوی آبپاش یا محفظه نمک اگر ترک داشته باشند، می‌لرزند
✅ راه‌حل:
- بررسی دقیق داخل دستگاه برای یافتن ترک، شکستگی یا قطعه لق
- چسب تعمیر پلاستیک یا تعویض قطعه
9. سن بالا و استهلاک کلی دستگاه
با افزایش سن ماشین ظرفشویی و استفاده مکرر، استهلاک کلی قطعات داخلی مانند موتور، پمپ، یاتاقان‌ها و بازوهای آبپاش افزایش می‌یابد که باعث کاهش کارایی و ایجاد صدای غیرعادی می‌شود. فرسودگی قطعات باعث می‌شود عملکرد دستگاه با اختلال مواجه شده و احتمال خرابی‌های مکرر و نیاز به تعمیرات بیشتر افزایش یابد. در این شرایط، سرویس دوره‌ای منظم و تعویض به موقع قطعات فرسوده می‌تواند عمر مفید دستگاه را طولانی‌تر کند، اما در نهایت پس از چند سال استفاده، تعویض ماشین ظرفشویی به صرفه‌تر و منطقی‌تر خواهد بود.
- در ماشین‌های بالای ۸ تا ۱۰ سال، بسیاری از اجزا دچار فرسودگی می‌شوند
- صدای مداوم و غیرقابل رفع ممکن است به‌دلیل موتور فرسوده یا مدارهای الکترونیکی باشد
✅ راه‌حل:
- بررسی هزینه تعمیر vs تعویض کامل دستگاه
- در بعضی موارد تعویض منطقی‌تر است
جدول مقایسه‌ای علت‌های صدا در ماشین ظرفشویی
| علت صدا | نوع صدا | راه‌حل ساده | نیاز به تعمیرکار | خطر آسیب جدی |
|---|---|---|---|---|
| چیدمان غلط ظروف | برخورد | ✅ | ❌ | ❌ |
| جسم خارجی در بازو | تق تق | ✅ | ❌ | ❌ |
| پمپ تخلیه خراب | ویز ویز | ✅ جزئی | ✅ کامل | ✅ |
| یاتاقان موتور | جیرجیر | ❌ | ✅ | ✅ |
| جرم و رسوب | صدای خفه | ✅ | ❌ | ❌ |
| تراز نبودن | لرزش | ✅ | ❌ | ❌ |
| فن خشک‌کن | سوت/ناله | ✅ جزئی | ✅ | ❌ |
| ترک یا شکستگی | تقه یا لرزش | ✅ | ✅ | ❌ |
| استهلاک زیاد | همه صداها | ❌ | ✅ | ✅ |
راهکارهای پیشگیرانه برای جلوگیری از صدای آزاردهنده
- هر هفته فیلتر کف دستگاه را تمیز کنید
- هر ماه با جرم‌گیر مخصوص یا سرکه جرم‌گیری کنید
- در چیدن ظروف دقت بیشتری داشته باشید
- هر ۶ ماه یک بار پنل پشت یا کناری را باز کرده و گرد و غبار فن‌ها را پاک کنید
- پس از هر شستشو بررسی کنید که جسمی در کف باقی نمانده باشد
مطلب مرتبط:
- نحوه استفاده از ژل ماشین ظرفشویی و تفاوت ژل، پودر و قرص ماشین ظرفشویی
- چگونه بوی بد یخچال را از بین ببریم؟
- آموزش تعمیرات برد لوازم خانگی
سوالات متداول
آیا صدای ماشین ظرفشویی همیشه نشانه خرابی است؟
خیر. بعضی صداها مثل قل‌قل آب یا صدای بخار طبیعی هستند. فقط صداهای ناهنجار یا مداوم نیاز به بررسی دارند.
آیا جرم‌گیر باعث کم شدن صدا می‌شود؟
بله، به‌ویژه اگر صدا به‌خاطر تجمع رسوبات باشد.
ماشین ظرفشویی نو دارم ولی صدا می‌دهد. طبیعی است؟
تا چند سیکل اول ممکن است به‌دلیل خشک بودن قطعات صدا شنیده شود. اما اگر ادامه پیدا کند، باید بررسی شود.
جمع‌بندی
صدای غیرعادی ماشین ظرفشویی اگرچه ممکن است در ابتدا بی‌اهمیت به‌نظر برسد، اما در مواردی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی در دستگاه باشد. با شناخت نوع صدا و بررسی دلایل احتمالی، می‌توان بسیاری از مشکلات را به‌سادگی در خانه برطرف کرد. اگر مشکل جدی‌تر باشد، مراجعه به تعمیرکار مجرب توصیه می‌شود.
نگهداری منظم، چیدمان صحیح ظروف و جرم‌گیری دوره‌ای، راهکارهای ساده‌ای هستند که می‌توانند صدای دستگاه را به حداقل برسانند و عمر آن را افزایش دهند.
نظرسنجی: شما چه صدایی از ماشین ظرفشویی خود شنیده‌اید؟
???? صدای تق‌تق
???? صدای ویز ویز
???? صدای برخورد ظروف
???? صدای ناله یا سوت
???? صدای غیرعادی دیگری
???? تجربه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. اگر روش خاصی برای کاهش صدای دستگاه دارید، حتماً با ما و دیگران درمیان بگذارید
دیدگاهتان را بنویسید