ماشین لباسشویی نمی‌چرخد؟ بررسی کامل موتور، درام، برد و رفع مشکل

مشکل نچرخیدن دیگ ماشین لباسشویی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که اغلب به خرابی بخش‌های مکانیکی یا الکترونیکی دستگاه مربوط می‌شود. یکی از دلایل رایج، خرابی تسمه یا موتور دستگاه است که مانع چرخش دیگ می‌شود. همچنین، بارگذاری بیش از حد لباس، فعال شدن سنسور تعادل، یا قفل شدن درب به‌درستی هم می‌تواند باعث متوقف شدن عملکرد چرخش شود. در برخی موارد، ایراد در برد الکترونیکی، تایمر یا خازن موتور نیز مانع ارسال فرمان چرخش می‌شود. لازم است قبل از هرگونه تعمیر، با قطع برق دستگاه، بار داخل دیگ را کاهش داده و بررسی ظاهری انجام شود؛ در صورت تداوم مشکل، مراجعه به تعمیرکار متخصص ضروری است.

1. مقدمه: چرا نچرخیدن درام لباسشویی مشکل مهمی است؟

اگر درام یا دیگ لباسشویی شما نمی‌چرخد، به‌معنای واقعی عملکرد شست‌وشو مختل می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث بوی بد، باقی ماندن کف و حتی سوختن موتور یا برد شود. در این مقاله، به شما نشان می‌دهیم که چطور این مشکل را به‌طور کامل شناسایی، عیب‌یابی و رفع کنید.

2. تفاوت «نچرخیدن» با «روشن نشدن» لباسشویی

3. ۱۲ علت رایج چرخش نداشتن ماشین لباسشویی

رایج‌ترین علت چرخش نداشتن ماشین لباسشویی، خرابی تسمه موتور یا شل شدن آن است که مستقیماً مانع انتقال نیروی چرخشی به دیگ می‌شود. پس از آن، بارگذاری بیش از حد یا نامتعادل بودن لباس‌ها در دیگ، از دلایل شایع دیگر است که باعث فعال شدن سنسور ایمنی و جلوگیری از چرخش می‌شود. خرابی موتور، ذغال‌های موتور (در مدل‌های قدیمی)، یا مشکل در خازن راه‌انداز نیز می‌تواند علت باشد. در برخی مدل‌ها، قفل نشدن کامل درب یا ایراد در میکروسوئیچ درب باعث توقف عملکرد چرخشی می‌شود. همچنین، خرابی برد کنترل یا تایمر نیز از دلایل الکترونیکی مهم محسوب می‌شود. تشخیص دقیق معمولاً نیازمند بررسی تخصصی و مرحله‌به‌مرحله است.

1. پارگی یا دررفتگی تسمه موتور
2. خرابی موتور درایو یا موتور DC
3. خرابی برد فرمان یا رله موتور
4. خرابی کوپلینگ موتور
5. گیرکردن لباس بین درام و لاستیک درب
6. گیرکردن جسم خارجی بین دیگ و بدنه
7. خرابی بلبرینگ‌ها یا شفت درام
8. فعال بودن قفل کودک یا ارور مربوط به آن
9. خرابی سنسور سرعت (Hall Sensor)
10. خرابی کلاچ در ماشین‌های گیربکسی
11. توزیع نابرابر لباس داخل دیگ
12. مکانیزم قفل درب معیوب

4. بررسی کامل موتور لباسشویی

موتور ماشین لباسشویی قلب سیستم شستشو است و وظیفه اصلی آن به حرکت درآوردن دیگ شستشو در دو جهت (چرخش رفت و برگشتی یا دور کند) و سپس اجرای مرحله آب‌گیری و خشک‌کن (چرخش دور تند) است. موتورهای لباسشویی معمولاً به یکی از سه نوع زیر تقسیم می‌شوند:

1. موتور یونیورسال (Universal Motor): در مدل‌های قدیمی‌تر و نیمه‌اتوماتیک بیشتر دیده می‌شود. دارای ذغال (زغال) است و با برق AC یا DC کار می‌کند. قدرت خوبی دارد اما استهلاک آن نسبتاً بالاست.

2. موتور آسنکرون یا القایی (Asynchronous): معمولاً در مدل‌های کم‌مصرف‌تر و بی‌صداتر به‌کار می‌رود. بدون ذغال است و طول عمر بالاتری دارد.

3. موتور بدون تسمه یا دایرکت درایو (Direct Drive): در مدل‌های پیشرفته مانند لباسشویی‌های ال‌جی یا سامسونگ استفاده می‌شود. مستقیماً به دیگ وصل است، تسمه ندارد، لرزش و صدا را کاهش می‌دهد و راندمان بالا دارد.

موتور توسط برد الکترونیکی یا تایمر مکانیکی کنترل می‌شود و برای عملکرد صحیح، نیاز به خازن راه‌انداز، تسمه (در مدل‌های تسمه‌ای)، پمپ تخلیه، و سنسورهایی مثل سنسور دور و فشار آب دارد. علائم خرابی موتور شامل نچرخیدن دیگ، صدای غیرعادی، بوی سوختگی، یا فعال نشدن مرحله خشک‌کن است. در صورت بروز این نشانه‌ها، بررسی دقیق اتصالات، ذغال‌ها، خازن و برد کنترل لازم است.

انواع موتور لباسشویی:

علائم خرابی موتور:

• صدا می‌آید ولی درام نمی‌چرخد
• درام در لحظه اول حرکت می‌لرزد ولی متوقف می‌شود
• بوی سوختگی یا صدای وزوز ممتد
• خطاهای مربوط به سرعت (مثلاً E3، LE، FE)

تست اولیه:

• با مولتی‌متر مقاومت سیم‌پیچ‌ها را اندازه‌گیری کنید
• موتور را جدا کرده و مستقیم تست کنید (فقط توسط تعمیرکار حرفه‌ای)

5. تسمه، پولی و کوپلینگ: قهرمان‌های پنهان چرخش

تسمه:

• اگر پاره یا شل شود، درام نمی‌چرخد
• با باز کردن درب پشت دستگاه قابل مشاهده است

پولی یا فولی:

• اتصال بین موتور و دیگ
• شکستگی یا لقی آن باعث توقف حرکت می‌شود

کوپلینگ موتور:

• قطعه‌ای پلاستیکی بین شفت موتور و گیربکس
• در مدل‌های گیربکسی و برندهایی مثل آبسال یا کنوود رایج است

6. برد فرمان و سنسورها

برد فرمان:

• مغز لباسشویی است که به موتور فرمان می‌دهد
• خرابی قطعه‌ی رله‌ی موتور رایج است

سنسور سرعت (Hall Sensor):

• وظیفه دارد موقعیت و سرعت چرخش موتور را به برد اعلام کند
• در Direct Drive بسیار حساس است

سایر سنسورها مؤثر در چرخش:

• سنسور درب (Door Switch)
• سنسور سطح آب (Pressure Switch)
• سنسور وزن یا بالانس

7. آموزش گام‌به‌گام عیب‌یابی در خانه

1. دستگاه را خاموش کرده و از برق بکشید
2. درب عقب را باز کرده و تسمه را بررسی کنید
3. درام را با دست بچرخانید – اگر گیر دارد احتمال جسم خارجی یا خرابی بلبرینگ هست
4. فیلتر را تمیز کنید – در برخی مدل‌ها گرفتگی باعث توقف چرخش می‌شود
5. در صورت دیدن کد خطا، آن را یادداشت کرده و بر اساس برند پیگیری کنید

8. تفاوت‌های این مشکل در برندهای مختلف

تفاوت مشکل نچرخیدن دیگ لباسشویی در برندهای مختلف، به نوع طراحی موتور، سیستم کنترل، و ویژگی‌های ایمنی دستگاه بستگی دارد. در ادامه تفاوت‌های رایج را به‌صورت خلاصه بررسی می‌کنیم:

✅ ال‌جی (LG) و سامسونگ (Samsung)

• معمولاً از موتور دایرکت درایو (Direct Drive) استفاده می‌کنند.

• نچرخیدن اغلب به‌دلیل خرابی برد اصلی یا سنسور موقعیت روتور (Hall Sensor) است، نه تسمه.

• به‌دلیل نداشتن تسمه، مشکلات مکانیکی کمتر است، ولی هزینه تعمیر برد بالاتر است.

✅ بوش (Bosch) و زیمنس (Siemens)

• بیشتر مدل‌ها از موتور القایی بی‌ذغال (BLDC) استفاده می‌کنند.

• خرابی برد اینورتر یا سنسور دور از دلایل رایج است.

• سیستم ایمنی قوی باعث می‌شود که عدم توازن بار (مثلاً یک پتو سنگین) باعث توقف چرخش شود.

✅ اسنوا، پاکشوما، تکنوگاز، و برندهای ایرانی یا چینی

• اغلب از موتور یونیورسال تسمه‌ای استفاده می‌کنند.

• رایج‌ترین علت نچرخیدن: شل شدن تسمه، خرابی ذغال موتور، یا خازن راه‌انداز

• بردهای کنترلی ساده‌تر هستند و معمولاً ارورها با کد مشخص ظاهر می‌شوند.

✅ آاگ (AEG) و بکو (Beko)

• بسته به مدل، ممکن است تسمه‌ای یا دایرکت‌درایو باشند.

• در بکو خرابی برد موتور یا تسمه رایج است، در آاگ بیشتر خرابی سنسور دور یا ماژول کنترل دیده می‌شود.

9. هزینه‌های تعمیر و تعویض (تخمینی ۱۴۰۴)

10. سؤالات متداول (FAQ)

چرا درام لباسشویی من گاهی می‌چرخد و گاهی نه؟

احتمال خرابی سنسور سرعت یا برد فرمان وجود دارد – گاهی هم به خاطر بار سنگین یا نابرابر داخل درام است.

اگر موتور سالم باشد ولی چرخش نداریم، مشکل از کجاست؟

تسمه، کوپلینگ یا برد فرمان را بررسی کنید.

آیا خودم می‌توانم تسمه را تعویض کنم؟

اگر کمی فنی باشید و ابزار لازم را داشته باشید، بله. در غیر این صورت به تعمیرکار بسپارید.

مطلب مرتبط:

• آموزش تعمیر کردن ماشین لباسشویی
• چرا ماشین لباسشویی آب نمی‌کشد؟ دلایل و راه‌ حل‌ ها

11. نکات پیشگیرانه

• از بارگیری بیش از حد پرهیز کنید
• هر ۳ ماه یک‌بار تسمه و شفت را بررسی کنید
• فیلترها و لاستیک دور درب را تمیز نگه دارید
• به ارورهای پنل توجه کنید و آنها را نادیده نگیرید
• پس از هر بار شست‌وشو، درب را باز بگذارید

12. جمع‌بندی و توصیه نهایی

نچرخیدن دیگ ماشین لباسشویی می‌تواند از مشکلات جزئی مانند پارگی تسمه تا مسائل پیچیده‌تری مثل خرابی برد یا موتور ناشی شود. با بررسی دقیق علائم، توجه به کدهای خطا و اجرای گام‌به‌گام روش‌های عیب‌یابی، در بسیاری از موارد می‌توانید مشکل را در خانه تشخیص دهید. در صورتی که به موتور یا برد مربوط شود، بهتر است از تکنسین‌های مجرب و دارای مجوز کمک بگیرید.